Król mrówek (Král mravenců, 2014)

Přidal: Premek |

Červenec 23, 2015

Zbigniew Herbert. Rozhlasová hra. Hudba Piotr Moss. Zvukový mistr Andrzej Brzoska. Režie Tomasz Man.

Účinkují Janusz Gajos, Sandra Korzeniak a Andrzej Chyra.

Nastudovalo Polskie Radio v roce 2014. Premiéra 9. 11. 2014 (PR Trójka, 51 min.) v cyklu Scena Teatralna Trójki.

Lit.: anonym: Adaptacja „Króla mrówek“ Zbigniewa Herberta. In Polskie Radio Trójka, listopad 2014 (článek). – Cit.: 29. 10. 2014 minęła 90. rocznica urodzin autora „Pana Cogito“. My wybraliśmy jednak jego prozę.

Był autorem erudycyjnych esejów („Barbarzyńca w Ogrodzie“, „Martwa natura z wędzidłem“ i „Labirynt nad morzem“) oraz małych form, wśród których były bajki i jego „Prywatna mitologia“.

Zafascynowany starożytnością stworzył własną wizję świata bogów, pisał ją podobno ok. 20 lat, ale nie ukazały się w książce. „Król mrówek“ ukazał się po jego śmierci dzięki wysiłkowi Ryszarda Krynickiego, który „zrekonstruować próbował, przypisami i posłowiem opatrzył“ zbiór tych krótkich opowiadań. Książkę pięknie opublikowało Wydawnictwo a5 w 1999 roku (wyd. II w 2008 roku), zamieszczając w tomie reprodukcje rysunków Herberta. Historia tej publikacji jest jednak bardziej skomplikowana i – dlatego po emisji słuchowiska – przedstawimy rozmowę z panem Ryszardem Krynickim, wydawcą także poezji Zbigniewa Herberta, tym bardziej, że słuchowisko ma szczególny charakter i wymaga komentarza. Jest to adaptacja w tym sensie, że reżyser – Tomasz Man – dokonał wyboru i spróbował narrację przekształcić w strukturę dramatyczną.

Zaproszenie do udziału w tym niezwykłym przedsięwzięciu przyjęli: Janusz Gajos (także obchodzący w tym roku swój jubileusz), Sandra Korzeniak (aktorka TR Warszawa, słynna Marilyn Monroe ze spektaklu Krystiana Lupy) i Andrzej Chyra (aktor Nowego Teatru Krzysztofa Warlikowskiego) oraz kompozytor Piotr Moss (twórca dużych form muzycznych, także muzyki filmowej i teatralnej). Reżyserii dźwięku podjął się mistrz radiowej reżyserii – Andrzej Brzoska.

Słuchowisko powstało za zgodą pani Katarzyny Herbert oraz wydawcy i dzięki współpracy z Narodowym Instytutem Audiowizualnym.

Mamy przyjemność zaprosić na prapremierową realizację „Króla mrówek“ w Teatrze Polskiego Radia.
Barbara Marcinik, dyrektor – Janusz Kukuła i Wojciech Dorosz – wydawca.

Lit.: anonym: Król mrówek. In Wikipedia, b. d. (encyklopedické heslo). – Cit.: Prywatna mitologia – tom prozy Zbigniewa Herberta wydany pośmiertnie w 2001 w Krakowie przez Wydawnictwo a5.

Herbert tworzył Króla mrówek przez ostatnie dwadzieścia lat życia, nie zdążył jednak ukończyć książki. Na podstawie rękopisu i notatek do druku przygotował ją Ryszard Krynicki. Utwory w tomie osnute są wokół mitologii greckiej, rzadziej rzymskiej, stanowiąc autorską interpretację mitów. Motywy mitologiczne służą także jako punkt odniesienia do rozważań o doświadczeniach XX wieku. Część utworów ukazała się wcześniej w prasie (m.in. w „Krytyce” i „Plusie Minusie”, dodatku do „Rzeczpospolitej”).

Tom składa się z 4 części i aneksu:
Czarnofigurowa waza garncarza Eksekiasa – czterowiersz dedykowany Josifowi Brodskiemu
Bogowie z zeszytów szkolnych – 20 utworów ukończonych
Dziesięć ścieżek cnoty
Utwory z kręgu „Króla mrówek” – 6 utworów niedokończonych lub zaniechanych
Aneks – dwie inne wersje utworów z części drugiej